Afgelopen zondag 24 april wezen boswachters van Staatsbosbeheer racefietsers op de mogelijkheid om gebruik te maken van de WielerRotte. De WielerRotte is een alternatieve route voor wielrenners waar zij lekker kunnen fietsen, zonder tot overlast te zijn van de bewoners van de Rottekaden of andere recreanten. Vorig jaar juli was de officiële opening van de WielerRotte, maar nu met de start van het nieuwe seizoen wil het Recreatieschap deze alternatieve route voor racefietsers nog eens extra onder de aandacht brengen. Vanaf de brug over de Rotte bij de A12 gaven de boswachters voorlichting over de route en deelde folders en bidons uit.

De WielerRotte

De WielerRotte loopt van de Molenlaan tot de A12 over de fietspaden langs de Rottebandreef, de Kooilaan en door de Bleiswijkse Fles. De WielerRotte is te herkennen aan groene markeringen op de weg in de vorm van een racefietser. Informatieborden verzoeken de wielrenners om deze route te volgen en markeringen met spelende kinderen wijzen de wielrenners er op dat ze op de verkeerde route zitten.

Het initiatief 

Het is op mooie dagen druk op de Rottekaden. Er wandelen mensen, spelen kinderen er fietsen bejaarden, recreanten en kinderen. Er is veel ergernis over wielrenners die hier met grote groepen en met volle vaart doorheen rijden. De gemeente en het Recreatieschap Rottemeren krijgen hier veel klachten over. De wielrenners zijn ook niet gelukkig met dit negatieve imago en hebben vorig jaar dan ook samen met de provincie Zuid-Holland de campagne ikfietsbeschaafd.nl opgestart en daarnaast meegewerkt aan het initiatief van het recreatieschap om een alternatieve route voor wielrenners aan te duiden.

Geen wetgeving

Er is in Nederland geen wetgeving die het mogelijk maakt om wegen voor specifieke soorten fietsers te verbieden. Er is ook geen maximumsnelheid voor fietsers. Verkeersmaatregelen als verkeersdrempels of sluizen zijn hinderlijk en gevaarlijk voor andere gebruikers en een uitdaging voor de wielrenners. De wegbeheerder heeft daarom weinig andere mogelijkheden dan een appel te doen op het verantwoordelijkheidsgevoel van de wielrenners om een andere route te volgen. Dat de wielrenners hier gehoor aan willen geven blijkt wel uit de medewerking die de verenigingen hieraan hebben gegeven.

We kennen ze allemaal wel, de zwarte grondhopen van de mol in onze tuin, gazon of park. Door de sporen die ze achter laten heeft de mol zich niet erg geliefd gemaakt. Sterker nog, het is een van de weinige niet beschermde zoogdieren in Nederland. Maar, wat weten we nou eigenlijk over dit beestje?! In deze blog maak je kennis met het toch wel fascinerende dier onder de hopen, de mol!

Eindeloze gangen

De mol, of eigenlijk de Europese mol, komt bijna overal in Nederland voor. Alleen in te natte veengebieden, te droge zandgronden en de Waddeneilanden kom je ze niet tegen. De dichtheid van mollen kan behoorlijk groot zijn, zo kan je in de juiste grond tot wel 16 verschillende mollenterritoria ’s per hectare hebben! Iedere mol heeft zijn eigen gangenstelsel, die tot wel 230 meter lang en 1 meter diep kunnen zijn. Anderen zijn er niet zomaar welkom, mollen zijn erg territoriaal! Het graven van de gangen gaat in verschillende etappes door de dag heen. Mollen hebben een ritme waarin ze ongeveer 4 uur slapen, waarna ze weer 4 uur actief zijn.

Krachtpatsers

Mollen zijn echte krachtpatsers! Dit kleine beestje, dat ongeveer 100 gram weegt, is een grote bonk spier. Met gigantische gespierde schouders, waar zelfs de grootste stier nog jaloers op zou zijn, weet hij met zijn 2 grote voorpoten als kolenschoppen wel 15 meter gang per uur te graven! Deze poten staan haaks op het lichaam, met aan elke poot 5 scherpe klauwen. Al gravend duwt de mol met zijn grote poten de grond naar achter. Deze grond moet hij alleen toch ergens kwijt zien te raken… De enige optie is dan om het boven de grond te duwen, waardoor er dus molshopen ontstaan.

Uitgerust voor een leven in duisternis

De mol blijft het liefst zo veel mogelijk onder de grond, waar hij veilig is. Boven de grond wachten reigers, roofvogels, uilen, ooievaars, wezels en hermelijnen, welke allemaal wel een molletje lusten. Men denkt altijd dat de mol blind is, maar dat is niet zo. Oké, veel ziet hij niet, maar toch heeft hij wel 2 slecht ontwikkelde ogen zo groot als speldenknopjes. Onder de grond heb je natuurlijk weinig aan goede ogen, dus heeft de mol andere zintuigen die extra goed werken. Naast een goed gehoor heeft de een zeer gevoelige neus en tastzenuwen in zijn snuit en staart. Hiermee voelt hij iedere minuscule trilling, en kan hij vochtigheid, temperatuur, luchtdruk en mogelijk zelfs infrarode straling detecteren. Ook de vacht van de mol is erg bijzonder. De bijna fluwelen haren kunnen namelijk, in tegenstelling tot bijna alle andere zoogdieren, alle kanten op buigen. Hierdoor kan hij heel gemakkelijk voor- en achteruit kruipen door de gangen zonder klem te komen zitten. Kortom, de mol is perfect uitgerust dus voor het leven in de duisternis!

Een veelvraat

Mollen zijn echte veelvraten. Ze eten per dag ongeveer 50 gram, wat de helft van het lichaamsgewicht is. Favoriet bij de mol zijn absoluut de regenwormen, maar hij draait zijn poot ook zeker niet om voor een sappige larven, insecten, spinnen, slakken en soms zelfs kleine gewervelde dieren als jonge muizen. De tunnels van de mol dienen als een soort val voor wormen en insecten. Wanneer deze de bodem in kruipen, vallen ze in de tunnels. Hier worden ze stuk voor stuk opgegeten of meegenomen door de mol die druk bezig is met zijn voedselpatrouilles door de gangen. Vooral in het voor- en najaar maakt de mol een voorraadkamer, waar hij uit kan putten in tijden met minder voedsel. Zo kan hij het hele jaar door actief zijn. Voor drinken komen ze zo nu en dan boven de grond. Hier drinken ze bijvoorbeeld van dauwdruppels of uit kleine plasjes.

Paartijd

In februari tot april is de paartijd van de mollen. Deze tijd gaan de mannen druk opzoek naar de dames, welke een eigen territorium hebben. Hiervoor moeten ze soms grote afstanden afleggen, in de hoop in een tunnel van een dame terecht te komen. Dit doen ze vaak net onder het grondoppervlak, waardoor je zogenoemde mollenritten krijgt. Dit zijn van die lange sporen opgehoogde grond, welke je vast ongetwijfeld wel eens in je gazon hebt gezien. Tijdens de paringsperiode blijven die gangen intact. Na de paring gaat het vrouwtje aan de slag met het klaar maken van de babykamer. Hiervoor komt ze ook regelmatig boven de grond, om hier lekker zachte bladeren en graspollen te verzamelen voor een warm bedje. De vader is hem dan al lang weer gesmeerd, dus al het werk ligt bij moederlief. Na ongeveer 28 dagen draagtijd worden er 2 tot 6 naakte en blinde jongen geboren. Het duurt ongeveer 14 dagen voordat deze jongen een vacht hebben ontwikkeld, en pas na 22 dagen gaan de oogjes open. Na een ruime 30 dagen verlaten de jongen voor het eerst het nest. Ze worden dan nog 4-5 weken gespeend door moederlief. Na 2 maanden vindt moeders het alleen wel goed geweest, en worden ze het huis uit getrapt. Ze graven dan een gang loodrecht naar boven en gaan, grotendeels bovengronds, op zoek naar een eigen territorium.

Een mol in je tuin

Heb je een mol in je tuin zitten? Denk dan goed na voordat je hem besluit weg te halen. Mollen zijn namelijk erg nuttig voor je tuin! Ze eten een hoop insecten weg, welke schadelijk zijn voor je planten en gazon. Daarnaast vormen de gangen een prachtige natuurlijke drainage in de tuin en zorgen ze voor veel zuurstof in je bodem. Kortom, ze houden de bodem in je tuin gezond en helpen je met bestrijding van plaagdieren. Mollen weg halen is ook dweilen met de kraan open. Bij iedere mol die je weg haalt komt er een nieuw territorium vrij, welke binnen de kortste keren weer in gebruik is ingenomen door een nieuwe mol. Het beste is om dit nuttige beestje te verwelkomen en je te verwonderen over alles wat er onder de grond af speelt.

Bron: Jonathan Leeuwis, Staatsbosbeheer

Foto: Jan van Uytvanck

Over precies een week is het Valentijnsdag en dat gaat ook langs de Rotte niet onopgemerkt voorbij. Veel ondernemers hebben leuke acties voor deze speciale dag. Wij hebben ze hieronder allemaal voor je op een rijtje gezet. 

Valentijnsactiviteiten
Romantisch overnachten bij Polderhuis Bed & Breakfast Wat is er nou mooier dan Valentijn vieren met een romatische overnachting bij Polderhuis Bed & Breakfast? Als je een overnachting voor 13 of 14 februari boekt, krijg je er een mooie fles Cava voor cadeau op de kamer.  Waar: Polderhuis Bed & Breakfast, Bergweg Noord 1 in Bergschenhoek Wanneer: zondag 13 en maandag 14 februari Boeken: www.polderhuisbb.nl
Dineren op Valentijnsdag bij Restaurant Nova Bij Restaurant Nova kan je op Valentijnsdag genieten van een heerlijk diner, met een voor die avond speciaal gemaakte menukaart. Ga je voor de tournedos, risotto, of toch truffel? Bij Nova kan het op Valentijnsdag allemaal! Waar: Restaurant Nova, Rottekade 31 in Bergschenhoek Wanneer: maandag 14 februari Reserveren: www.restaurant-nova.nl
Valentijnspakket van de Boerderij Voor een variatie aan Valentijnspakketten kan je goed bij Boerderij het Lansingerland terecht. Kies één van de vele pakketten of stel hem helemaal zelf samen! Stuur jouw keuze door via de mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Je kan je pakket op vrijdag 11 of zaterdag 12 februari ophalen.  Waar: Boerderij Het Lansingerland, Hoeksekade 146 in Bergschenhoek Wanneer: ophalen op vrijdag 11 en zaterdag 12 februari Reserveren: mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Valentines week at the Lake Deze week is het bij Lake House Rotterdam de hele week Valentijnsweek. Laat je verrassen door de heerlijkste gerechten middenin het Bergse Bos! Je kan de hele week terecht voor een diner bij Lake House.  Waar: Lake House Rotterdam, Bergsebosdreef 6 in Bergschenhoek Wanneer: maandag 7 februari tot en met maandag 14 februari Reserveren: www.lakehouserotterdam.nl
Valentijnlunch en -diner bij de Roerdomp Wil jij je geliefde verrassen met een lekkere lunch of diner? Op 11, 12 en 13 februari serveert Eetcafé de Roerdomp een speciale Valentijnlunch en -diner. Door wie: Eetcafé de Roerdomp, Tweemanspolder 12 in Zevenhuizen Wanneer: vrijdag 11 t/m zondag 13 februari Reserveren: dit kan tot donderdag 10 februari door te bellen naar 0180-63 15 05 of stuur een berichtje naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Romantische overnachting midden in de natuur In slaap vallen onder de sterrenhemel, gewekt worden door fluitende vogels en samen genieten van een luxe ontbijt met verse croissants, bubbels en rijkelijk belegde broodjes. Klinkt als het ultieme nachtje weg, toch?! Grijp daarom nu je kans en geniet samen van deze unieke en onvergetelijke ervaring op Landgoed Vidaa. Boek een van de sfeervolle en rustieke houten tubes aan het water (misschien wel die ene met een hottub). Dan regelt Vidaa de rest! Lees: opgemaakte bedden bij aankomst, versierd met rozenblaadjes, een koud flesje wijn in de koelkast en de volgende ochtend, ontbijt met bubbels    Door wie: Landgoed Vidaa, Hoeksekade 162 in Bergschenhoek Wanneer: maandag 14 februari Boeken: via de website van Vidaa
Valentijnsgeschenk van Artihove Verras je geliefde met een betekenisvol Valentijnsgeschenk om te laten weten dat je aan hem of haar denkt. Op zoek naar een bijzonder en persoonlijk cadeau? Laat je dan inspireren door Artihove en bekijk de prachtige beelden en sieraden die jullie liefde symboliseren.   Door wie: Artihove, Hoeksekade 162 in Bergschenhoek Wanneer: openingstijden winkel of bekijk de website online Kopen: in de winkel of via de website van Artihove
3-gangen shared dining verassingsmenu bij Meerenbos De liefde vieren kan ook met het 3-gangen shared dining verassingsmenu bij Restaurant Meerenbos. Op 11, 12 en 13 februari kan jij je compleet laten verassen door alles wat Meerenbos te bieden heeft!   Door wie: Restaurant Meerenbos, Rottedijk 13-A in Bleiswijk Wanneer: vrijdag 11 t/m zondag 13 februari Reserveren: door te bellen naar 010-5217676

Wij wensen iedereen een fijne Valentijnsdag! En mocht je leuke foto's maken? Deel ze via Facebook of Instagram en tag ons: @ookditisderotte

Handhavers van Recreatieschap Rottemeren en de gemeente Lansingerland houden op zondag 23 januari een handhavingsactie vanwege de huidige overlast van mountainbikers in diverse recreatiegebieden van de Rottemeren en de toenemende meldingen daarover. De handhavingsactie focust op de Eendragtspolder en Zevenhuizerplas in de gemeente Zuidplas en het Hoge Bergse Bos en Lage Bergse Bos in de gemeente Lansingerland.

Het recreatiegebied Rottemeren is zowel een walhalla voor allerlei soorten sporters als voor natuurliefhebbers en recreanten uit de wijde omgeving. De huidige overlast van moutainbikers is echter een doorn in het oog van velen. De meest voorkomende vormen van overlast door mountainbikers zijn het creëren van schade aan terreinen, overlast aan  wandelaars en voetgangers, overlast aan ruiters die op het ruiterpad met mountainbikers worden geconfronteerd, het veroorzaken van onveilige en/of gevaarlijke situaties, verstoring van de omliggende flora en fauna en verbale agressie gericht tegen omstanders.

Daan de Haas is wethouder van de gemeente Zuidplas en lid van het Dagelijks Bestuur van het recreatieschap Rottemeren: ‘Hoe uitdagend ons prachtige recreatiegebied ook is met de vele mogelijkheden die het biedt, houd je wel aan de regels en zorg daarmee dat iedereen hier optimaal kan blijven genieten.’

Jan Willem van de Beukel, wethouder van de gemeente Lansingerland en lid van het Dagelijks Bestuur: ‘Sinds we te maken hebben met corona, blijkt nog meer dan tevoren hoeveel waarde recreatiegebieden en natuur hebben. Het bezoek en dus de drukte zijn enorm toegenomen. Dat betekent dat we rekening moeten houden met elkaar. Uit meldingen en registraties blijkt dat mountainbikers hoog scoren in de overlast. Onze recreatiegebieden zijn er voor iedereen, maar het is tegelijk wel de bedoeling dat de regels worden nageleefd. Met deze handhavingsactie willen wel iedereen nog eens extra wijzen op de voorschriften’.

Collega’s van de politie eenheid Den Haag, de politie eenheid Rotterdam, de gemeente Lansingerland, de gemeente Zuidplas en de collega boa’s van andere beheereenheden van Staatsbosbeheer staan de handhavers van het team Rottemeren/Bentwoud bij tijdens de handhavingsactie.

Bron: Gemeente Lansingerland

Wie nu een rondje langs de Zevenhuizerplas fiets is het misschien al opgevallen. Dag in dag uit staan er rijen fotografen met grote teletoeters gefocust het riet in te staren. Vanuit de wijde omgeving snellen ze zich naar dit gebied. Of beter gezegd, het gebied van de baardman. Dit is een prachtig gekleurd vogeltje, dat er juist voor kiest om juist hier te broeden en te overwinteren.

Vreemde naam

Het is niet gek dat de baardman, ook wel het baardmannetje, zo veel fotografen aantrekt. Dit is, als je het mij vraagt, toch echt een van de allermooiste zangvogels van Nederland. Vooral de mannen vallen op met hun warme oranjebruine kleur in combinatie met een prachtig lichtblauw koppie met daarop aan beide kanten een lange zwarte hangsnor. Dit brengt meteen verwarring in de zaak. Eigenlijk draagt het baardmannetje helemaal geen baard, maar heeft hij juist een grote hangsnor. Daarnaast moeten ook de vrouwen nog eens door het leven gaan onder de naam ‘baardman’. Kortom, een klein beetje vreemde naam is het wel. Maar goed, dat maakt het vogeltje gelukkig niet minder fraai!

Behendige klimmer

Baardmannetjes komen bijna alleen maar voor in dichte rietkragen met oud overjarig riet. Hier broeden ze, en brengen ze de winter door. Om als klein vogeltje in zulke grote en dichte rietvelden te kunnen overleven vraagt veel behendigheid. Tussen de rietstengels door vliegen is eigenlijk bijna geen doen. Deze vogels brengen dan ook een groot deel van de dag klauterend door. Als ware acrobaten klimmen ze binnen de kortste keren een hele rietstengel omhoog, om hier bovenin de pluimen opzoek te gaan naar voedsel. Als je het een tijdje volgt, zijn het eigenlijk net aapjes. Met beide poten pakken ze een andere rietstengel beet, en klimmen zo omhoog. Op deze manier balanceren ze in het wuiven van de wind tussen de stengels in.

Verandering in dieet

Het grootste deel van de baardmannen blijf het hele jaar rond hier. Dit vraagt alleen wel de nodige aanpassingen in hun dieet. In het voorjaar en de zomer leven de vogels van kleine beestjes als insecten en spinnetjes. Deze vinden ze tussen de rietpluimen en net boven de waterlijn. In het najaar, wanneer de temperatuur gaat dalen, sterven de meeste insecten, of kruipen ze weg voor de winter. Het is dan ook nodig om over te gaan op een ander dieet, namelijk zaden. Hiervoor is alleen wel een interne verandering nodig in het spijsverteringskanaal. Zaden zijn namelijk een stuk taaier en moeilijker te verteren dan de malse insecten. Tijden het afnemen van de daglengte in de nazomer verandert de maag. De spieren rondom de maag worden dik en stevig. De zachte, hoornachtige binnenbekleding van de maag wordt op twee plaatsen tegenover elkaar keihard. In deze tijd van het jaar gaan de baardmannetjes ook piepkleine steentjes en gruis eten. Je ziet ze daarom ook regelmatig op wandelpaden tussen de steentjes zoeken. Door de spieren van de maag samen te trekken, schuiven de hoornplaten over elkaar heen. De steentjes in de maag rollen dan tussen de hoornplaten heen en weer en de maag wordt als een werktuig gebruikt om zaden te vermalen. Door deze manier van aanpassen kunnen de baardmannetjes het hele jaar hier blijven.

Gevoelig voor weer

Wanneer de temperatuur in het voorjaar stijgt, verandert de maag van de baardmannetjes langzaam weer in de insectenmodus. Het wil ook wel eens gebeuren dat we in februari/maart een paar warme weken hebben, en het daarna alsnog gaat vriezen. Dit kan baardmannetjes fataal worden. Het trucje dat ze met hun maag doen, kunnen ze maar 2 keer in het jaar. Hun maag is dan al ingesteld op insecten, die dan nog helemaal niet vliegen. Toch zijn ze hier ook weer op aangepast. Een paartje baardmannen kan in 1 jaar namelijk wel 20 jongen krijgen. Op deze manier vangen ze de klap op, en zal een populatie niet snel volledig dood vriezen.

Baardmannetjes in de Rottemeren

Door de vele rietvelden in de Rottemeren voelen de baardmannen zich hier prima thuis. Met name de Zevenhuizerplas en de Eendragtspolder vormen een perfect leefgebied voor deze energieke vogeltjes. Vaak ontdek je ze door hun opvallende roepje, dat is te vergelijken met klinkende jeneverglazen. Als je dit hoort, blijf dan rustig staan, en zoek de druk bewegende rietstengels op. Met een beetje geduld komen ze vanzelf naar boven geklauterd!

Bron: Jonathan Leeuwis, Staatsbosbeheer

Steeds meer mensen ontdekken de Rottemeren als plek om lekker te recreëren in een natuurlijke omgeving. Want het wordt steeds duidelijker, buiten bezig zijn in het groen is goed voor de mentale en fysieke conditie. We zien sinds corona de behoefte om er op uit te trekken in de natuur duidelijk terug in de toename van bezoekers in het gebied. Zeker op mooie dagen en in het weekend kan het bijzonder druk zijn. Wandelaars, (race) fietsers, mensen die hun hond uitlaten, hardlopers, natuurvorsers, mountainbikers, ruiters, vissers en allerlei verschillende watersporters kruisen elkaars wegen. Helaas leidt dat in sommige gevallen ook wel eens tot conflicten. De afgelopen jaren zijn er dan ook door het Recreatieschap Rottemeren en Staatsbosbeheer initiatieven ontplooid om die irritaties te verminderen.

Zoals bijvoorbeeld  de “Snelle Rotte”, waarbij een speciaal parcours voor race fietsers, voorkomt dat snelle en minder snelle recreanten elkaar teveel tegenkomen en hinderen. Of neem de flyer van “De Rotte plezier rivier voor iedereen” waarin de regels voor het varen en aanleggen weer eens onder de aandacht werden gebracht. Daar is nu ook landelijk, vanuit de belangrijkste terrein beherende organisaties en verschillende sportfederaties de “Buitencode” bijgekomen. Met daarin een vijftal regels om te zorgen dat verschillende sporters een gebied kunnen delen zonder elkaar te ergeren.

Snelle Rotte

De WielerRotte is een alternatieve route voor wielrenners waar zij lekker (hard) kunnen fietsen, zonder tot overlast te zijn van de bewoners van de Rottekaden of andere recreanten.

De WielerRotte loopt van de Molenlaan tot de A12 over de fietspaden langs de Rottebandreef, de Kooilaan en door de Bleiswijkse Fles.

De WielerRotte is te herkennen aan groene markeringen op de weg in de vorm van een racefietser. Informatieborden verzoeken de wielrenners om deze route te volgen en markeringen met spelende kinderen wijzen de wielrenners er op dat ze op de verkeerde route zitten.

De Rotte plezier rivier voor iedereen

Ieder geniet op zijn eigen manier van de Rotte. Dat is mooi, maar blijkt helaas soms niet vanzelfsprekend. Het gebied is groot, maar wij delen het met velen. Daarom willen we ervoor zorgen dat het leuk blijft voor iedereen. En voor de natuur. De regels, voor varen en aanleggen, zijn er niet voor niets en ze zijn vastgelegd in verordeningen en het binnenvaartpolitiereglement.

De regels in het kort;

• Goed stuurmanschap.
  • Vaar rustig max 6 km/u.
  • Geef je koers duidelijk aan.
  • Houd afstand.
• Max drie dagen aan een openbare steiger.
• Laat geen afval achter.
• Gedraag je fatsoenlijk en met respect voor de omgeving.

Buitencode

Fietsend, wandelend, vissend, hardlopend, mountainbikend of te paard. Iedereen geniet op z’n eigen manier van de ogeving. Om elkaar de ruimte te geven en de natuur te beschermen, is er de Buitencode. Als iedereen de code respecteert, kunnen we allemaal blijven genieten van de natuur. Ruimte voor elkaar, sportief gebaar. De Buitencode bestaat uit 5 simpele regels:

• Respecteer de natuur: maak geen lawaai en neem je afval mee.
• Houd je aan de toegangsregels: check de toegangsborden en blijf op de voor jou bestemde paden.
• Geef elkaar de ruimte: maak plaats voor een ander en minder vaart bij drukte.
• Wees vriendelijk: groet elkaar vriendelijk en heb begrip voor de natuurbeleving van de ander.
• Spreek elkaar aan: spreek een ander vriendelijk en respectvol aan op zijn of haar gedrag.

Bron: Dick van Stegeren, Staatsbosbeheer

De temperaturen zakken regelmatig richting het vriespunt, er zijn nog maar weinig bloeiende planten te vinden en er waait dagelijks een gure wind. Niet bepaald de tijd van het jaar waarin je aan vlinders denkt. Toch is er een dapper vlindertje dat juist nu actief is, de kleine wintervlinder.

Vliegt pas als het koud wordt

De mannetjes van de kleine wintervlinder kruipen meestal pas uit hun cocon als de eerste nachtvorst in oktober/november geweest is. Ze vliegen hoofdzakelijk in de avondschemering bij vochtig en nevelig weer en bij een temperatuur tussen 0 °C en 10 °C. Het is een onopvallend grijsbruin/nachtvlindertje, dat lid is van de familie van de spanners. Wintervlinders kunnen vliegen met een lichaamstemperatuur van amper 5°C. Ze fladderen veel trager dan hun zomerse familieleden, waardoor ze minder energie verbruiken. Ondanks dat ze traag vliegen zijn de overlevingskansen toch vrij groot. Een van de grootste nachtvlindereters, de vleermuis, zit deze tijd van het jaar namelijk in een diepe winterslaap.

Vleugelloze vrouwtjes

Wat heel opvallend is bij deze dappere vlindertjes is dat de vrouwtjes geen vleugels hebben. Meestal slapen de dames uit, en komen ze iets later uit de pop. De mannetje wachten ondertussen al geduldig op de stammen van de bomen, tot dat de dames langzaam omhoog gekropen komen. De mannetjes starten de paring, welke rustig een uurtje of 3-4 kan duren. Soms blijven ze op de stam hangen, de andere keer nemen ze de dames mee de lucht in. Na de paring laat het mannetje zijn vrouwtje achter op de stam van de boom, waarna ze verder omhoog klimt de kruin in. Hier legt ze haar eitjes tussen de spleten van de boom, waarna het niet lang meer duurt voordat ze sterft. Kleine wintervlinders kunnen namelijk niet eten. Ze leven puur op de reserves die ze als moddervette rups hebben overgehouden.

Rond juni kruipen de volgegeten rupsen diep het strooisel in om te verpoppen. Tot ongeveer de eerste nachtvorst blijven ze hier warm onder de grond, waarna het cirkeltje weer rond is.

Belangrijke rupsen

Opvallend aan de kleine wintervlinder is dat de rupsen niet afhankelijk zijn van enkele plantensoorten, maar eigenlijk op bijna iedere loofboom- en struik kunnen leven. De timing van het uitkomen van de eitjes is erg specifiek. De eitjes komen namelijk pas uit wanneer de eerste knoppen van de bomen open gaan. Wintervlinderrupsjes zijn gek op jonge bladeren, deze eten ze dan ook massaal. De timing is niet alleen perfect voor de rupsen, maar ook voor de koolmezen. Het is namelijk zo dat wanneer de rupsen groot zijn, de koolmezen massaal jongen hebben. De rupsen van de wintervlinders vormen in deze tijd een grote voedselbron voor de hongerige koolmeeskuikens. Ze zijn zo belangrijk dat je zonder de kleine wintervlinder ook veel minder koolmezen zou hebben.

Zelf de kleine wintervlinder zien

Kleine wintervlinders worden actief in de avondschemering. Wanneer je tussen 17:00-20:00 opzoek gaat, maak je de grootste kans. De soort is erg algemeen, en je kunt ze dan ook overal tegenkomen. Net zoals bijna alle nachtvlinders, komen ook de kleine wintervlinders af op licht. Zo kan het dus zomaar zijn dat er eentje tegen je raam of onder je muurlamp zit. Ook kan je het eens proberen om in het donker met een zaklantaarn de bomen af te speuren. Grote kans dat je de mannetjes op de stammen ziet wachten op de dames. Met hun dichtgevouwen vleugels zie je ze op afstand al als zeilbootjes tegen de stam zitten. Tot in januari kun je de wintervlinders verwachten.

Bron: Jonathan Leeuwis, Staatsbosbeheer

Met grote kraalogen, zijn rode borstje en soms wat schattige uitstraling is het roodborstje een van de meest geliefde vogels in ons land. Iedereen kent dit parmantige vogeltje, en eigenlijk is ook iedereen gek op ze. Wanneer je buiten bezig bent in de tuin, komen ze al snel even buurten. Maar is het roodborstje wel zo lief en aandoenlijk als we denken?

Verschillende roodborstjes

Roodborstjes zijn zeer algemeen in Nederland. Van bossen tot tuinen, bijna overal waar je bomen en struiken vindt, heb je roodborstjes. Wist je trouwens dat het roodborstje in je tuin misschien niet het hele jaar door de zelfde vogel is? Een deel van onze roodborstjes trekken naar Zuid Europa, waar ze in landen als Spanje en Portugal de winter door brengen. Een ander deel blijft het jaar rond hier, waar hij in zijn eigen territorium blijft. Ieder najaar staan de roodborsten weer voor een moeilijke keus. Vlieg ik naar het zuiden, waar veel meer voedsel ter beschikking is maar wat wel een gevaarlijke reis is, of blijf ik hier? Het voordeel van hier blijven, is dat ze in het voorjaar de mooiste en de beste territoria hebben. Het nadeel is dat de roodborst, die voornamelijk insecten en spinnen heeft, hier weinig voedsel kan vinden in de winter.

Daarnaast wordt het aantal winterroodborstjes jaarlijks aangevuld met grote aantallen uit Scandinavië, deze vluchten voor de strenge winters daar. Veel van deze roodborstjes kiezen Nederland als overwinteringsgebied. Zo kan het dus zijn dat het roodborstje dat je in de zomer in je tuin hebt zitten, weer een hele andere is dan het roodborstje dat in de winter je tuin opzoekt.

Gezelschap tijdens het werken in de tuin

Je kent het vast wel. Wanneer je in de winter lekker aan het werk bent in de tuin, wordt je al snel achtervolgd door een roodborstje. Dit doen ze niet omdat ze nieuwsgierig zijn en even gedag willen zeggen. Wanneer je in de winter aan het werk bent, verplaats je grond, verschuif je wat bladeren of verplaats je takken. Dit zijn voor veel roodborstjes allemaal uitgelezen kansen om insectjes, spinnetjes en wormpje mee te pikken. Deze zijn nou eenmaal schaars goed in de winter. Het is voor roodborstjes dan ook echt sprokkelen.

Vechtersbaasjes

Onder het schattige uiterlijk van het roodborstje schuilt een echt vechtersbaasje! Is het je wel eens opgevallen dat je eigenlijk maar zelden meerdere roodborstjes bij elkaar ziet? Dat komt omdat zowel de mannen als de vrouwen super territoriaal zijn. Alleen in het broedseizoen zijn man en vrouw bereid hun territoria tijdelijk te delen. Zowel in hun broedgebied, als in hun overwinteringsgebied, hebben ze een eigen territorium welke ze zeer fel verdedigen tegen indringers. Dit is ook de reden dat je het hele jaar door roodborstjes hoort zingen. Zowel de mannen als de vrouwen zingen de hele dag door, soms tot ver in de avond. Met hun prachtige heldere zang proberen ze te laten weten dat hun territorium al geclaimd is. Mocht er een indringer toch zo dapper zijn om het bezette gebied binnen te treden, wordt het direct knokken! Roodborstjes zijn zo fel, dat ze als stieren af gaan op alles wat rood is. Ze hebben echt een afkeer voor deze kleur! Daarom zijn jonge roodborstjes ook bruin. Anders zou het zomaar kunnen dat ze werden aangevallen door hun ouders of de buren!

Roodborstje tikt tegen het raam

“Roodborstje tikt tegen ’t raam, tik, tik, tik Laat mij erin, laat mij erin ’t Is hier te guur en te koud naar mijn zin” Dit kinderliedje kennen we waarschijnlijk allemaal. Het klinkt heel lief, zo’n roodborstje dat naar binnen wilt, en broodkruimeltjes uit je schoot eet. Maar in feiten tikken roodborstjes helemaal niet tegen het raam omdat ze honger hebben of omdat ze naar binnen willen. Ze zijn namelijk kei hard aan het knokken tegen hun eigen spiegelbeeld! Wanneer een roodborstje zichzelf in de spiegel ziet, wordt hij woest, en probeert hij de “indringer” te verjagen. Dus, leuk kinderliedje, maar wel een beetje geromantiseerd.

Roodborstjes de winter door helpen

Om in de winter voldoende voedsel te vinden, blijft moeilijk voor een roodborst. Spinnetjes en insecten zijn erg moeilijk te vinden. De roodborsten die hier in de winter blijven, riskeren een hongerdood om te zorgen dat ze in het voorjaar het aller beste plekje hebben om hun jongen groot te brengen. Om de roodborstjes een handje te helpen is het belangrijk dat je voldoende bladeren en dood hout in de tuin laat liggen. Hiertussen kunnen ze nog kleine beestjes als spinnetjes vinden. Daarnaast is het goed om struiken met bessen in de tuin te hebben. Gezien het tekort aan insecten, schakelen roodborstjes in de winter namelijk ook over op fruit, bessen en zaden. Mocht het hard vriezen, of ligt er sneeuw, dan zijn de roodborstjes (en veel andere tuinvogels) je zeer dankbaar als je ze meelwormen, fruit of zaad bijvoert.

Ondanks zijn felle karakter blijft het toch iedere keer weer een feest om een roodborstje in je tuin te hebben. Hun prachtige heldere zang geeft het hele jaar door een heerlijke sfeer in de tuin, en hun ijverige gedrag blijft fantastisch om te volgen!

Bron: Jonathan Leeuwis, Staatsbosbeheer

Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard krijgt een subsidie van de provincie Zuid-Holland voor de restauratie van de Eendrachtsmolen in Zevenhuizen. De Eendrachtsmolen is een rijksmonument uit 1727 en staat bij het Zevenhuizer Verlaat bij de Hennipsloot. Met de subsidie kunnen de roeden vervangen, en het metselwerk en het betonwerk van de waterloop hersteld worden. Daarna kan de molen zijn huidige taak als waterververser van de Rotte weer oppakken. Ook blijft de molen een eyecatcher voor wandelaars, fietsers en pleziervaarders in de omgeving.

De Eendrachtsmolen werd gebouwd voor de droogmaking van de Tweemanspolder. De Eendrachtspolder ten zuiden daarvan werd van 1757 tot 1960 drooggemaakt. Van de 16 molens die ooit in gebruik waren voor de droogmaking en bemaling van de Tweemansen Eendrachtspolder zijn alleen de viergang van de Tweemanspolder en de Eendrachtsmolen overgebleven. Hoogheemraad Martin van de Spek: “Het hoogheemraadschap wil graag de historische waarde van het gebied bewaren voor de inwoners en voor de volgende generaties. De Eendrachtsmolen is niet alleen maar een prachtige molen, maar hij vertelt het verhaal van de Tweemans- en de Eendrachtspolder.  Het is belangrijk dat molens als deze hun verhaal blijven vertellen, en daarom wordt dit soort cultuurhistorie graag in stand gehouden. Het hoogheemraadschap is dan ook blij met de subsidie van de provincie Zuid-Holland om dit mogelijk te maken.”

Planning

De aanbesteding voor het restaureren van de Eendrachtsmolen molen moet in het tweede kwartaal 2022 gereed zijn. De verwachting is dat de werkzaamheden vervolgens in de tweede helft van 2022 uitgevoerd worden.

Behoud cultureel erfgoed

Molens en oude gemalen, oftewel ons cultureel erfgoed, vormen een belangrijk 'uithangbord' voor het werk van ons waterschap. Ze vertellen het belang van goed waterbeheer; de basis van het bewoonbaar maken en houden van ons land. Met het behoud van het cultuurhistorisch erfgoed laat het hoogheemraadschap mensen de waterhistorie beleven en maken wij hen bewust van het belang van het goed omgaan met water. Want zowel vroeger, als nu, en in de toekomst zijn droge voeten en schoon water belangrijk.

Het is avond en vanuit de struiken hoor je wat geritsel en gesnuif… Grote kans dat er een egel aan het rondscharrelen is. Zodra het schemert worden deze opvallende zoogdieren wakker, en gaan ze op zoek naar voedsel. De wind die door de bomen waait, de vallende bladeren en paddenstoelen die de grond uitschieten vertellen de egel dat hij op moet schieten. Nog even goed vol eten, en daarna een wam bedje zoeken voor de winterslaap!

Veelvraat

Egels slapen het grootste deel van de dag, vaak wel 16 uur! In de avond en de nacht gaan ze op strooptocht langs tuinen, in parken en door bossen. Het zijn echte veelvraten, gek op insecten, wormen, slakken en soms zelfs eieren. Egels zijn wel een beetje bijziend, maar hun gehoor en reukvermogen zijn daarentegen wel bijzonder goed. Zo ruiken ze insecten tot wel 3 centimeter onder de grond, en kunnen ze deze zelfs horen kruipen! Een egel eet dan ook tot wel 40 huisjesslakken per dag, of wel meer dan 80 regenwormen en kevers. Dit is ook wel nodig, want voordat ze hun winterslaap in gaan moeten ze namelijk op een gewicht tussen de 400 en de 500 gram zitten. Wanneer een egel hongerig is, is hij vaak erg luidruchtig! Ze gebruiken hun neus om voedsel te zoeken, waarbij ze vaak hard hoorbaar snuiven. Daarnaast smakken ze ook nog eens schaamteloos hard! Tijdens hun nachtelijke expedities is het absoluut niet vreemd als een egel al struinend zomaar 2 kilometer aflegt.

Winterslaap

In de wintermaanden is er voor de egels maar weinig voedsel te vinden. Daarom beginnen de egels in oktober en november aan hun winterslaap. Ze zoeken dan een lekker warm plekje op tussen het mos, bladeren en takken. Deze mag niet te vochtig zijn, en moet de temperatuur goed vast houden. Wanneer een egel aan zijn slaap start, daalt zijn hartslag tot enkele slagen per minuut, stopt zijn spijsvertering, minimaliseert zijn verbranding en gaat zijn lichaamstemperatuur van 35 graden naar aar 1o graden Celsius. Zijn lichaam gaat dus volledig in de spaarstand! Om de 7-11 dagen worden de egels even wakker. Meestal draaien ze zich om, en dutten ze weer verder. Soms is hun huisje alleen iets te koud, de egels gaan dan opzoek naar een warmer slaapplekje. Het kan dus zo zijn dat je een egel in de winter tegen kan komen. Het is daarom belangrijk om in de tuin nooit alle bladeren en takken op te ruimen. Dit zijn allemaal potentiële egel slaapplekken!

Eind maart/begin april, als de zon gaat schijnen, ontwaken de egels uit hun winterslaap. Ze zijn in de wintermaanden tot wel 30% van hun gewicht verloren, waardoor ze goed hongerig zijn geworden. Ze gaan dus vaak meteen op voedseltocht!

Het gaat slecht met de egel

De afgelopen 10 jaar is het aantal egels in Nederland ruimschoots gehalveerd. Dit heeft verschillende oorzaken. Zo sneuvelen er per jaar 135.000 egels aan aanrijdingen. Dit komt doordat egels bij gevaar zich oprollen, en hun 7000 tot 8000 stekels ze beschermd tegen roofdieren als vossen. Deze methode is bij auto’s helaas een stuk minder effectief…

Daarnaast zijn egels gek op tuinen, maar hier kunnen ze tegenwoordig helaas maar weinig voedsel meer vinden. Door de vele tegels en weinige beplanting is het voor de egels een stuk moeilijker om aan voedsel te komen. Ze moeten daarom steeds vaker grote afstanden afleggen om hun buikje vol te krijgen. Doordat er op veel plekken strakke schuttingen staan, kunnen egels niet zomaar van de een naar de andere tuin gaan, en moeten ze de weg over. Hierdoor kom je al snel weer terug op het probleem met auto’s. Ook is het gebruik van gif tegen schadelijke insecten in de tuin een doodsklap voor de egels. De prooien die ze eten zitten onder het gif, waardoor de egels zelf ook sneuvelen. Ook voor de eigenaren van de tuin erg zonde, egels eten namen veel plaaginsecten weg!

Zelf de egel een handje helpen

Je kunt ook zelf helpen aan het beschermen van egels! Plant je tuin groen in, en houdt mooie rommelhoekjes met bladeren en takjes over. Dit zorgt er voor dat egels veel voedsel en een mooie slaapplek kunnen vinden. Daarnaast kun je ook een egelhuisje maken voor in de winter. Dit kan je zelf doen met bladeren en takjes, of je kunt kant en klare egelhuisjes kopen. Je kan ze ook bijvoeren, met ei of kattenbrokken bijvoorbeeld. Gebruik alleen nooit melk, egels kunnen hier namelijk erg slecht tegen! Kortom, je kunt van jouw tuin een egelparadijs maken!

Bron: Jonathan Leeuwis, Staatsbosbeheer

Foto: Lovethegarden

De ene vindt hem prachtig, de ander vindt het maar een monster: de grote groene sabelsprinkhaan. Met een lijf van 3 centimeter en met de vleugels er bij een lengte van 6 centimeter, is deze groene rakker met recht een grote jongen te noemen! Augustus en september is de tijd dat de dieren volgroeid zijn, en de tijd waarin je de luide zang van de mannetjes al op meer dan 100 meter afstand in de avonden kan horen. Het geluid van de nazomer!

Nuttig beestje

Sprinkhanen krijgen al snel de associatie als plaagdier, waardoor ze vaak in een negatief daglicht staan. Zonde, want de grote groene sabelsprinkhaan is namelijk best nuttig! Deze alleseter doet zich namelijk graag tegoed aan ander insecten, welke een plaag voor tuin en huis kunnen vormen. Met hun stekelige voorpoten grijpen ze hun prooi, waarna hun grote en sterke kaken deze vermalen. Let op, je moet ze niet vast willen houden! Met deze kaken kunnen ze namelijk ook prima door de huid van mensen komen. Uiteraard doen ze dit alleen maar wanneer je ze opsluit. Ze kunnen een hoop eten, maar een heel mens is toch echt iets te veel van het goede.

Dicht bij huis

Je kunt deze sabelsprinkhanen overal tegen komen. De soort is gek op ruigtes met veel kruiden en enkele bosjes. Zo komen ze bijvoorbeeld veel voor langs wegbermen. Ondanks hun forse formaat vallen ze eigenlijk helemaal niet zo op. Doordat ze bijna volledig groen gekleurd zijn, vallen ze al snel weg tussen de begroeiing. Wanneer je in de buurt komt, laten ze zich van de plant vallen, en verstoppen ze zich vaak op de grond. Soms, wanneer je er bijna op staat, kan het zijn dat deze soort met zijn krachtige poten een grote sprong maakt, zijn vleugels spreidt en zo vervolgens wel tientallen meters wegzweeft. Een opvallende ontmoeting, die veel waarnemers vaak een beetje verward achterlaat. Wanneer je zo’n groot insect weg ziet vliegen, is een sprinkhaan vaak niet het eerste waar je aan denkt.

Passievol liefdesleven

Nu de dieren volgroeid zijn, is het tijd voor voortplanting. Meestal in de periode tussen 15:00 – 03:00 uur starten de mannen vanaf hun vaste zangpost een uitgebreide serenade aan de dames. Dit ‘zingen’ ze door hun voorvleugels tegen elkaar te schuren. Dit geeft een snel, luid en hoog sjirpend geluid af, dat op ruim 100 meter afstand al te horen is. Sterker nog, zelfs vanuit een rijdende trein is het geluid te horen! De vrouwtjes raken hier van onder de indruk, en wandelen op uitslovende mannen af. Na een passievolle paring van soms wel 45 minuten zoekt het vrouwtje een mooi stuk schors of een goede plek op de grond uit, om hier haar eieren te leggen. Dit leggen ze met haar zogenoemde ‘sabel’, wat eigenlijk gewoon een hele lange legboor is. Deze kan namelijk net zo lang zijn als haar lijf zelf. In tegenstelling van wat mensen vaak denken, kunnen deze sprinkhanen dus helemaal niet met deze ‘sabel’ steken. De mannen komen na de lange paren even bij, en beginnen na 3 kwartier hun volgende serenade om een nieuw vrouwtje het hof te maken.

Van nimf naar sprinkhaan

Na als eitje de winter te hebben doorgebracht, komen in het voorjaar de nimfen van de sabelsprinkhaan ter wereld. Een nimf is eigenlijk niets meer dan een heel jong stadium van insecten met een exoskelet, wat een uitwendig skelet is. Dit skelet blijven ze door te vervellen verwisselen tot ze volwassen en geslachtsrijp zijn. Zo zal ook in de volgende zomer het geratel van de nieuwe generatie grote groene sabelsprinkhanen weer in de nachtelijke uren te horen zijn.

Bron: Jonathan Leeuwis, Staatsbosbeheer